DT News - Greece - ΕΞΕΤΑΣΗ ΓΙΑ HIV ΚΑΙ ΔΟΚΙΜΗ ΤΗΣ ΣΕ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΕΙΟ

Dental Tribune Greece

Δευ. 18 Φεβρουαρίου 2013

Σε ολόκληρο τον κόσμο περίπου 34 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με τον HIV/AIDS. Εκατομμύρια άνθρωποι προσβάλλονται από τον ιό σε ετήσια βάση. Μόνο στις ΗΠΑ, το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων υπολογίζει πως 1.14 εκατομμύρια άνθρωποι ηλικίας άνω των 13 ετών ζουν με HIV/AIDS, εκ των οποίων οι 207600(18,1%) δε γνωρίζουν πως έχουν προσβληθεί.

Περίπου 40000-50000 Αμερικάνοι προσβάλλονται κάθε χρόνο, ένας αριθμός που έχει παραμείνει σχετικά σταθερός την τελευταία δεκαετία. Μελέτες δείχνουν πως οι ασθενείς μειώνουν σημαντικά τις σεξουαλικές δραστηριότητες που οδηγούν στη μετάδοση του ιού μόλις ενημερωθούν για την οροθετικότητά τους.
Με στόχο της διευκόλυνση της εξέτασης για HIV για να θεραπεύονται περισσότεροι ασθενείς και να μειωθεί τελικά η μετάδοση του ιού, το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων(ΚΕΠΝ) των ΗΠΑ δημοσίευσε μία μελέτη με τίτλο ''Ανασκοπημένες αρχές για εξέταση HIV σε ενήλικες, εφήβους κι έγκυες γυναίκες σε κέντρα υγείας''. Αυτές οι αρχές του 2006 εξάλειψαν δύο σημαντικά εμπόδια στην ταχεία διάγνωση του ιού: την ανάγκη για έγγραφη ιατρική εξέταση ξεχωριστά από τις γενικές ιατρικές εξετάσεις και την ανάγκη για προληπτική ενημέρωση για τη διαδικασία εξέτασης. Πιο πρόσφατα, ομάδα ειδικών στις ΗΠΑ το 2012 αναβάθμισαν την εξέταση HIV για εφήβους και ενήλικες 15-65 ετών σε κατηγορία Α, που αφορά υπηρεσίες με την υψηλότερη επιστημονική τεκμηρίωση και καθαρό όφελος για τον ασθενή. Αυτή η ταξινόμηση είναι σημαντική στα πλαίσια της προστασίας του ασθενή και της προσιτής θεραπείας, που απαιτεί οι ασφαλιστικές εταιρείες να καλύπτουν προληπτικές υπηρεσίες κατηγορίας Α.
Παρά τις βελτιωμένες οδηγίες για εξέταση HIV σε όλα τα ιδρύματα υγείας η πρακτική εφαρμογή της από τους επαγγελματίες υγείας προχωρά με αργούς ρυθμούς. Μεταξύ των κύκλων των ακαδημαϊκών και των ερευνητών, το οδοντιατρείο έχει συζητηθεί ως ένας χώρος όπου μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα η ταχεία εξέταση HIV ως μία νέα μέθοδος αντιμετώπισης αυτού το προβλήματος στο χώρο της Δημόσιας Υγείας. Παρόλο που δεν αναφέρεται συγκεκριμένα από το ΚΕΠΝ, πολλοί οδοντίατροι υποστηρίζουν πως το οδοντιατρικό επάγγελμα δεν έχει αξιολογηθεί επαρκώς όσον αφορά την εξέταση για HIV.
Mε βάση τη φύση του σάλιου και της δειγματοληψίας στοματικών υγρών, η εισαγωγή μίας ταχείας διαγνωστικής εξέτασης στην τυπική οδοντιατρική εξέταση αποτελεί μία λογική προέκταση της παροχής υπηρεσιών υγείας στις ΗΠΑ. Το 2004 , ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ ενέκρινε μία εξέταση HIV διάρκειας 20 λεπτών με τη χρήση στοματικών υγρών με ευαισθησία και ειδικότητα άνω του 95% και 99%, αντίστοιχα. Αναφέρθηκαν ανεξήγητες αθροίσεις εσφαλμένα θετικών αποτελεσμάτων(δηλαδή χαμηλότερη ειδικότητα) από το ΚΕΠΝ σε αρκετά αστικά κέντρα από την ταχεία εξέταση στοματικών υγρών. Για το λόγο αυτό, κάθε ταχεία εξέταση HIV θεωρείται ως προκαταρκτικός έλεγχος και θα πρέπει να επιβεβαιώνεται είτε με την εξέταση Western blot είτε με εξετάσεις ανοσοφθορισμού. Ωστόσο, αφού η διαδικασία συλλογής στοματικών υγρών απαιτεί μία απλή λήψη επιχρίσματος από το στοματικό βλεννογόνο-σε αντίθεση με την αιμοληψία-θεωρείται ως λιγότερο επεμβατική μέθοδος και είναι περισσότερο αποδεκτή.
Ενώ η σχέση μεταξύ δειγματοληψίας στοματικών υγρών και του οδοντιατρικού επαγγέλματος είναι προφανής, δεν είμαστε βέβαιοι αν το οδοντιατρικό επάγγελμα επιθυμεί να αποδεχθεί την εξέταση HIV ως επιπρόσθετη ευθύνη. Οι περιορισμοί για την παροχή της συγκεκριμένης εξέτασης είναι η απουσία ενημερωτικών δεξιοτήτων, χρονικοί περιορισμοί, χαμηλή αποδοχή από τους ασθενείς, απουσία εκπαίδευσης, οικονομική επιβάρυνση, προβλήματα απορρήτου, μαζί με ζητήματα που σχετίζονται με τους σκοπούς και τη δεοντολογία του οδοντιάτρου.
Η ασαφής ερμηνεία του ρόλου του οδοντιάτρου στην εξέταση HIV παρέχει μία ευκαιρία για διερεύνηση του γενικού ρόλου των επαγγελματιών υγείας για την προαγωγή εξετάσεων για άλλα συστηματικά νοσήματα. Η συνεργασία μεταξύ οδοντιάτρων κι άλλων μελών των επαγγελμάτων υγείας είναι ήδη εμφανής στην κλινική πράξη: μελέτες δείχνουν πως οι οδοντίατροι παρέχουν ιατρικές εξετάσεις και παραπέμπουν ασθενείς για οριστική διάγνωση και θεραπεία χρονίων νοσημάτων όπως η υπέρταση, ο διαβήτης και ο καρκίνος του στόματος.
Στην πράξη, αυτή η αρχή τονίζεται από την πρωτοβουλία του Υπουργείου Υγείας των ΗΠΑ για το 2020, που περιλαμβάνει το στόχο ''αυξήστε την αναλογία του πληθυσμού που δοκιμάστηκαν ή παραπέμφθηκαν για γλυκαιμικό έλεγχο από έναν οδοντίατρο τον τελευταίο χρόνο.''
Ο ενθουσιασμός για την ενσωμάτωση ιατρικών καινοτομιών μέσω των δημόσιων πολιτικών του Υπουργείου Υγείας έχει καταγραφεί. Μια ποιοτική μελέτη του 2012 με οδοντιάτρους σε μία οδοντιατρική σχολή βρήκε πως οι περισσότεροι θεωρούσαν την ταχεία εξέταση HIV ως έναν πολλά υποσχόμενο τομέα και εξέφρασαν τον ενθουσιασμό τους για την εξέλιξη και το μέλλον της Οδοντιατρικής όσον αφορά την εξέταση για τον καρκίνο του στόματος, άρα γιατί όχι και για την εξέταση HIV;
Για να εκτιμηθεί η συχνότητα με την οποία άτομα υψηλού κινδύνου για HIV που δεν έχουν εξεταστεί από άλλους γιατρούς επισκέπτονται οδοντιάτρους, πραγματοποιήθηκε μία διασταυρούμενη μελέτη το 2005. Σύμφωνα με ένα μεγάλο εύρος μετρήσεων περισσότερο από το 70% των ενηλίκων με κίνδυνο HIV λοίμωξης που δεν είχαν εξεταστεί για τον ιό είχαν τακτική επικοινωνία με έναν οδοντίατρο.
Αυτά τα ευρήματα υποδεικνύουν πως το οδοντιατρείο μπορεί να αποτελεί ένα χώρο για ταχεία εξέταση HIV για έναν ασθενή με υψηλό κίνδυνο ή ασυμπτωματικό και μολυσμένο από τον ιό. Η επιτυχημένη, ευρεία ενσωμάτωση της ταχείας εξέτασης για τον ιό θα παρέχει μία κατανόηση των συμπεριφορών, των αντιλήψεων και της επιθυμίας των ασθενών να εξεταστούν.
Αντίθετα με την πεποίθηση πως οι ασθενείς μπορεί να μην αποδεχθούν μία τέτοια εξέταση σε ένα οδοντιατρείο όπως υποδεικνύουν προηγούμενες μελέτες, περαιτέρω μελέτες έχουν αποκαλύψει πως οι ασθενείς όχι μόνο αποδέχονται την εξέταση, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις προτιμούν το οδοντιατρικό περιβάλλον για τη συγκεκριμένη εξέταση. Σε μία μελέτη αξιολόγησης της συμπεριφοράς των ασθενών, αξιολογήθηκε η επιθυμία τους να αποδεχθούν την ταχεία εξέταση HIV δωρεάν σε συνδυασμό με τις οδοντιατρικές τους συνεδρίες. Τα ευρήματα αποκάλυψαν πως μεταξύ αυτών των ασθενών που αποκρίθηκαν η συντριπτική πλειοψηφία(73%) ανέφερε επιθυμία να λάβει την εξέταση κατά τη διάρκεια της οδοντιατρικής συνεδρίας.
Επίσης, όταν ερωτήθηκαν από ποιον επαγγελματία υγείας θα προτιμούσαν την πραγματοποίηση της εξέτασης, η πλειοψηφία δεν εξέφρασε προτίμηση(62%), ενώ η δεύτερη σε συχνότητα απάντηση ήταν ο οδοντίατρος(37%).
Σε μία ποιοτική μελέτη του Πανεπιστημίου της Ν. Υόρκης το 2012 όσον αφορά τη στάση των ασθενών απέναντι στην εξέταση HIV στο οδοντιατρείο τα αποτελέσματα ήταν παρόμοια: 74% των ασθενών ανέφεραν πως θα αποδέχονταν τη συγκεκριμένη εξέταση ως μέρος της οδοντιατρικής τους εξέτασης, με ορισμένους να αναφέρουν πως ήταν πιο εξυπηρετικός ο συγκεκριμένος χώρος. Αυτό είναι σημαντικό υπό το φως παλαιότερων μελετών όπου εξεταζόταν η ανάγκη για μία επιπρόσθετη κλινική συνεδρία, μαζί με το άγχος που σχετίζεται με την αναμονή των αποτελεσμάτων και την επιστροφή στην κλινική ως συνήθη εμπόδια για την εξέταση.
Η επιθυμία των οδοντιάτρων και των ασθενών να αποδεχθούν την ταχεία εξέταση ΗΙV στο οδοντιατρείο έχει αποδειχθεί στις προηγούμενες μελέτες. Ωστόσο, επιπρόσθετοι παράγοντες που επηρεάζουν την πρακτική εφαρμογή της εξέτασης είναι η γνώση τους για τον ιό και η ενημέρωσή τους για τη δημόσια πολιτική ενημέρωσης του κοινού. Πραγματοποιήθηκε μία μελέτη το 2012 όπου συνέβαλαν 2300 οδοντίατροι στις ΗΠΑ για εκτίμηση των γνώσεων, της στάσης, των πεποιθήσεων και της επιθυμίας τους σχετικά με την εξέταση HIV στο οδοντιατρείο. Η περιορισμένη ενημέρωσή τους για τις καινοτομίες στην τεχνολογία εξέτασης του ιού στο οδοντιατρείο κι η εμφανής άγνοιά τους σχετικά με τη δημόσια πολιτική ενημέρωσης ήταν εμφανείς από την πρώτη ερώτηση, καθώς λιγότερο από το ένα τρίτο(32.3%) δε γνώριζαν την ύπαρξη της ταχείας εξέτασης. Μόνο 13.8% των ερωτηθέντων ήταν ενήμεροι για τις οδηγίες του ΚΕΠΝ του 2006 για την εξέταση HIV. Οι κατάλληλες γνώσεις για την πραγματοποίηση εξέτασης ήταν ένα σύνηθες εμπόδιο(64.5%) ενώ το 40.3% θεωρούσαν πως οι κλινικές τους γνώσεις για τον ιό ήταν άριστες.
Με την ανακάλυψη διαγνωστικών τεχνολογιών που είναι έγκυρες, αξιόπιστες και ελάχιστα σύνθετες, τα μέσα εξέτασης του HIV αναπτύσσονται συνεχώς. Ωστόσο, παρά τον αυξημένο αριθμό των ασθενών που προσβάλλονται από τον ιό και την ελάχιστη μείωση των κρουσμάτων ετησίως, οι οδοντίατροι παραμένουν διστακτικοί στην εφαρμογή της εξέτασης του ιού στο οδοντιατρείο. Για να προαχθεί και και να ενσωματωθεί η συγκεκριμένη εξέταση , θα πρέπει να εφαρμοστούν συγκεκριμένες ενημερωτικές καμπάνιες για τους οδοντιάτρους.
Οι οδοντίατροι έχουν κοινούς στόχους με την ιατρική κοινότητα: προαγωγή της υγείας και πρόληψη των νοσημάτων. Είναι επίσης ένα σταυροδρόμι με δύο κατευθύνσεις όπου η μία αφορά τη συνέχιση της έμφασης και της προτεραιότητας στην τεχνική εξειδίκευση και η άλλη ξεπερνά τα παραδοσιακά εμπόδια με έμφαση στην επίδραση στη δημόσια υγεία με τρόπο που δεν έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα. Το μονοπάτι που θα ακολουθήσουμε θα προσδιορίσει τελικά το επάγγελμά μας στο άμεσο μέλλον.