DT News - Greece - Ο Καθηγητής Dr.Med.dent Liviu Steier συζητά γιατί τα μεταπτυχιακά προγράμματα θα αλλάξουν τη μορφή της οδοντιατρικής εκπαίδευσης

omnipress

Τρι. 8 Σεπτεμβρίου 2015

Είναι ασφαλές να αναφέρουμε πως η πλειοψηφία των γενικών οδοντιάτρων έχουν αποφοιτήσει από το πανεπιστήμιο πριν εξασκήσουν το επάγγελμά τους. Η συνεχιζόμενη εκπαίδευση λαμβάνεται κυρίως μέσω σεμιναρίων, διαβάζοντας οδοντιατρικά περιοδικά και ημιεπιστημονικά περιοδικά.

Το Διαδίκτυο αποτελεί μία σημαντική πηγή για τη συλλογή δεδομένων και πληροφοριών, σημαίνοντας πως μπορούν να ικανοποιηθούν τα απαιτούμενα κριτήρια για τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση όπως θέτονται από τους ιθύνοντες επαγγελματικούς φορείς.
Η τεράστια ποσότητα δεδομένων και πληροφοριών που παράγονται σήμερα έχουν κατακλύσει και καταβάλλει τους οδοντιάτρους και το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: τα δεδομένα και οι πληροφορίες ισοδυναμούν με γνώση;
Το λεξικό Merian Webster περιγράφει τις πληροφορίες και τη γνώση ως εξής: Πληροφορίες:’’η επικοινωνία ή πρόσληψη γνώσεων...’’
Γνώση: ‘’εξοικείωση με ή κατανόηση μίας επιστήμης...’’
Αυτό σημαίνει πως η απλή διανομή πληροφοριών δε βοηθά στη δημιουργία γνώσης και εμπειρίας. Η διαδικασία της εκμάθησης αποτελεί το κλειδί για να βοηθήσει στην αφομοίωση πληροφοριών και τη μετατροπή τους σε γνώση.
Προτείνεται να δείτε τον ορισμό της εκμάθησης. Με βάση το ίδιο λεξικό έχει ως εξής:
Εκμάθηση: ‘’γνώση ή δεξιότητα που λαμβάνεται με καθοδήγηση ή μελέτη’’

Εκμάθηση μέσω διδασκαλίας

Θα καταλήγαμε πως η διανομή δεδομένων και/ή πληροφοριών δεν οδηγεί αυτόματα στη γνώση. Η εκμάθηση μέσω της διδισκαλίας είναι αυτό που παρέχουν παραδοσιακά τα πανεπιστήμια.
Η προπτυχιακή εκπαίδευση διδάσκεται παραδοσιακά με συγγράμματα, που βοηθούν στην παροχή βασικών γνώσεων. Αντίθετα, η μεταπτυχιακή εκπαίδευση διδάσκεται μέσω περιλήψεων επιστημονικών άρθρων που δημοσιεύονται σε επιστημονικά περιοδικά με ανασκόπηση συναδέλφων.
Η διαδικασία της ανασκόπησης συναδέλφων σημαίνει το εξής: ‘’Μία διαδικασία με την οποία μία υπόθεση(όπως συμβαίνει με μία έρευνα ή δημοσίευση) αξιολογείται από μία ομάδα ειδικών στο κατάλληλο πεδίο.’’
Υπάρχουν πολλά περιοδικά με ανασκοπήσεις ειδικών που συναγωνίζονται στην αναγνωσιμότητα. Ένα επιστημονικό περιοδικό προσβλέπει να περιληφθεί στο ευρετήριο του MEDLINE/PubMed και του δικτύου επιστημονικής γνώσης ISI. Το απώγειο είναι ο αντίκτυπος στο επιστημονικό κοινό που κερδίζει κάθε περιοδικό με την πάροδο του χρόνου.

Σημεία αντίκτυπου

Η επιστημονική αξία και η διαβάθμιση ενός ερευνητή αξιολογείται από τα σημεία αντίκτυπου που συλλέγει μέσω των δημοσιεύσεων σε επιστημονικά περιοδικά. Έχει ξεκινήσει ένα πραγματικό κυνήγι για τέτοια σημεία, με τη συγγραφή πολλών επιστημονικών εργασιών, κι έτσι το ερώτημα είναι το εξής: βοηθούν όλα αυτά στην άνοδο του πήχη της γνώσης;
Θα ήθελα να απαντήσω αυτό το ερώτημα σε σχέση με την εμπειρία με τους μεταπτυχιακούς φοιτητές Ενδοδοντίας στην Οδοντιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Warrick.
Ως μέρος του προγράμματος, ζητείται από τους φοιτητές να αξιολογήσουν συστηματικές ανασκοπήσεις. Μία συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση χρησιμοποιεί συστηματικές μεθόδους για τον έλεγχο των προδιαθέσεων και των ανακριβειών, χρησιμοποιεί αυστηρή επιστημονική μεθοδολογία για τη διερεύνηση της βιβλιογραφίας και την αναφορά αποτελεσμάτων και μπορεί να είναι επαναλήψιμη.
Η κριτική αξιολόγηση των επιστημονικών εργασιών αποτελεί τη μέθοδο εκλογής που εφαρμόζεται στη μεταπτυχιακή εκπαίδευση. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται περιγράφηκαν από τον Oxman. Σε αντίθεση με αυτά, οι περιγραφικές ανασκοπήσεις είναι υποκειμενικές και μπορεί να είναι μεροληπτικές, χωρίς ακριβείς μεθόδους διερεύνησης της βιβλιογραφίας ή αναφοράς των αποτελεσμάτων και δεν μπορούν να είναι επαναλήψιμες.
Σε μία πρόσφατη εργασία που πραγματοποιήθηκε ζητήθηκε η κριτική αξιολόγηση της εργασίας: Hulsmann, M, Heckendorff, M. Lennon, με τίτλο Παράγοντες χήλησης στην ενδοδοντική θεραπεία: τρόπος δράσης και ενδείξεις, που δημοσιεύθηκε στο International Journal of Endodontics 36:12, 810-830, 2003.
Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές διδάχθηκαν σύντομα από αυτήν την εμπειρία και προς μεγάλη τους έκπληξη, κατέγραψαν έναν απρόσμενο και δυσανάλογα υψηλό βαθμό 62 από άλλες επιστημονικές εργασίες. Οι φοιτητές εξεπλάγησαν επίσης από το γεγονός πως μία περιγραφική ανασκόπηση καταλήγει σε επιστημονικά συμπεράσματα λόγω των χαρακτηριστικών της: ‘’Υποκειμενική και πιθανόν μεροληπτική, χωρίς ακριβείς μεθόδους διερεύνησης της βιβλιογραφίας ή αναφοράς των αποτελεσμάτων και μη επαναλήψιμη’’.

Τα συμπεράσματα των φοιτητών

Η εργασία των φοιτητών κατέληξε σωστά στο συμπέρασμα πως οι πληροφορίες που διατίθενται σήμερα, ακόμη και από αποκαλούμενες αξιόπιστες πηγές θα πρέπει να υποβάλλονται σε μία ολοκληρωμένη διαδικασία εκτίμησης και αξιολόγησης πριν εφαρμοστούν στην κλινική πράξη. Η διαδικασία της εκτίμησης και της αξιολόγησης αποτελεί πιθανόν το σημαντικότερο μέρος της ολοκληρωμένης μεταπτυχιακής εκπαίδευσης.
Η πεμπτουσία για όλους του φοιτητές είναι πως η διαδικασία της εκμάθησης με ακαδημαϊκές παραμέτρους αποδεικνύεται ξεκάθαρα επωφελής. Η εφαρμογή της γνώσης που συλλέγεται μέσω της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης αποτελεί το μεγαλύτερο όφελος για τους φοιτητές.
Συμπερασματικά, δεν είναι πολύτιμα όλα τα δεδομένα και οι πληροφορίες κάθε εργασίας. Για να μπορούμε να διαφοροποιήσουμε και να τα εκτιμήσουμε σωστά θα πρέπει να διδαχθούμε τις μεθόδους εκτίμησης και αξιολόγησης των μυριάδων επιστημονικών δεδομένων που κυκλοφορούν. Για το λόγο αυτό τα μεταπτυχιακά προγράμματα θα αντικαταστήσουν την επιστημονική κατάρτιση στο μέλλον.