DT News - Greece - Σύγχρονη επισκόπηση των τεχνολογιών ενημέρωσης και οδοντιατρικής πληροφορικής

Titus Schleyer, DMD, PhD

Τρι. 15 Ιουλίου 2014

Πρόσφατα, ο Dr. J. O’Keefe, συντάκτης του Journal of the Canadian Dental Association, πραγματοποίησε συνέντευξη με τον Dr. T.Schleyer, ο οποίος είναι καθηγητής και διευθυντής του Τμήματος Τεχνολογιών Οδοντιατρικής Ενημέρωσης στο Πανεπιστήμιο Pitsburgh, σχετικά με την ανάπτυξη των τεχνολογιών ενημέρωσης στο οδοντιατρικό επάγγελμα.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποιες είναι οι κύριες εξελίξεις που παρατηρείται στις τεχνολογίες ενημέρωσης(ΤΕ) όσον αφορά την Οδοντιατρική;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Έχουμε διανύσει μία περίοδο αλλαγών και σημαντικών εξελίξεων στο συγκεκριμένο τομέα τα τελευταία 15-20 χρόνια κι έτσι πιστεύω πως πολλές από αυτές τις νέες τάσεις θα συνεχίσουν να εξελίσσονται. Για παράδειγμα, ο τρόπος με τον οποίο το Διαδίκτυο έχει επηρεάσει το οδοντιατρικό επάγγελμα και τη ζωή μας γενικότερα. Πιστεύω πως έχουμε παρατηρήσει αλλαγές που δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε πριν από 20 χρόνια.
Οι τάσεις στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούμε την ηλεκτρονική τεχνολογία στη ζωή μας και τη διαχείριση πληροφοριών έχουν αναδυθεί με βάση τη σύγχρονη πραγματικότητα και πιστεύω πως θα συνεχίσουν να ωριμάζουν και να οδηγούν σε νέες εκπλήξεις. Όσον αφορά ορισμένα παραδείγματα, παρατηρούμε πως τα δεδομένα και οι πληροφορίες είναι πολύ πιο προσβάσιμα και διαθέσιμα σε σχέση με το παρελθόν και συνδέονται με πολύ καλύτερο τρόπο. Βλέπουμε τους ασθενείς να έχουν πρόσβαση στα ιατρικά τους αρχεία, μελετώντας τις σημειώσεις των παθολόγων και τη διάγνωσή τους και μερικές φορές διαφωνώντας μαζί τους, λαμβάνοντας έτσι πολύ πιο ενεργό ρόλο στην θεραπεία τους. Πιστεύω πως πρόκειται για μία εξέλιξη που σίγουρα θα επηρεάσει την Οδοντιατρική.
Η πρόσβαση στις πληροφορίες εμφανίζεται σχεδόν παντού. Υπάρχουν οδοντίατροι που εξετάζουν το πρόγραμμα με τα ραντεβού τους από το κινητό τους τηλέφωνο και άλλες συσκευές. Ορισμένοι παθολόγοι γράφουν συνταγές από φορητούς υπολογιστές. Πιστεύω, επομένως, πως η πλήρης πρόσβαση σε πληροφορίες θα αποτελέσει μία ισχυρή τάση του μέλλοντος.
Άλλη μία σημαντική εξέλιξη που παρατηρώ σε αυξανόμενο ρυθμό είναι η τάση κατάργησης των έντυπων αρχείων, με τη βοήθεια των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Η γραφειοκρατία ποτέ δεν εξαλείφεται πλήρως, ακόμη και στα πιο σύγχρονα οδοντιατρεία. Οι έρευνές μας έχουν δείξει πως βρισκόμαστε στην αρχή μίας ταχείας εξάπλωσης των υπολογιστών στα οδοντιατρεία που θα αφορά σχεδόν τα πάντα: αρχεία ασθενών, παραγγελίες, ηλεκτρονική επικοινωνία με ασθενείς κ.ο.κ. Με βάση τις ιστορικές τάσεις, περιμένουμε πως θα παρατηρηθεί ταχύτατη αύξηση των οδοντιάτρων που θα υιοθετήσουν αυτές τις τεχνολογίες στο μέλλον. Νομίζω πως βρισκόμαστε στην καλύτερη περίοδο για να αρχίσουμε να διαχειριζόμαστε τα οδοντιατρεία μας με τη βοήθεια των ηλεκτρονικών υπολογιστών.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποιες πιστεύετε πως είναι οι κύριες εφαρμογές της ηλεκτρονικής αρχειοθέτησης ασθενών και υπάρχει διαφορά μεταξύ αυτού και των ηλεκτρονικών αρχείων υγείας;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Τυπικά, θεωρούμε το ηλεκτρονικό αρχείο υγείας ευρείας χρήσης που περιλαμβάνει ότι σχετίζεται με την υγεία του ασθενή. Ένα ηλεκτρονικό αρχείο ασθενή συχνά χρησιμοποιείται σε σχέση με κάποιο συγκεκριμένο τομέα της Υγείας, όπως ηλεκτρονικό ιατρικό αρχείο και ηλεκτρονικό οδοντιατρικό αρχείο, το οποίο αφορά την οδοντική υγεία του ασθενή. Γενικά η επίδραση των ηλεκτρονικών αρχείων υγείας θα είναι ιδιαίτερα σημαντική στο μέλλον.
Όπως γνωρίζετε, στις ΗΠΑ το 2014 θεωρείται χρονιά με στόχο την πρόσβαση σε ηλεκτρονικά αρχεία υγείας από τους περισσότερους αμερικανούς. Αυτός είναι ο δηλωμένος στόχος από δύο διαδοχικούς αμερικανούς προέδρους από διαφορετικά κόμματα. Μέσω αυτού του εθνικού στόχου θα οδηγηθούμε σε όλο και πιο διαφανείς μεθόδους διαχείρισης των δεδομένων ασθενών.
Όπως προανέφερα, οι ασθενείς σήμερα μπορούν να δουν τα αρχεία υγείας τους και μερικές φορές συζητούν με τους παθολόγους σχετικά με τα προβλήματά τους. Εντοπίζουν σφάλματα που βρίσκονται σχεδόν σε κάθε αρχείο ασθενή και πιστεύω πως θα έχουν σημαντική επίδραση. Πιστεύω πως στο μέλλον δεν θα υπάρχουν αρχεία ασθενών που δημιουργούνται περιστασιακά για να προστατευθούμε από νομικά προβλήματα. Στο μέλλον, θα αποτελούν ένα κεντρικό εργαλείο που ενημερώνει και καθοδηγεί τον τρόπο που θεραπεύουμε τους ασθενείς μας.
Αν εξετάσετε τον τρόπο σκέψης της κυβέρνησης των ΗΠΑ σχετικά με τα ηλεκτρονικά αρχεία ασθενών, θα παρατηρήσετε πως τα αρχεία δεν αποτελούν ένα στόχο αυτά καθ' αυτά. Η ιδέα είναι να βελτιώσουμε σημαντικά την θεραπεία των ασθενών, καθώς έχουν αναφερθεί αρκετές μελέτες από το Γραφείο Εθνικού Συντονισμού για Τεχνολογίες Πληροφοριών Υγείας. Πώς θα γίνει αυτό; Πρώτον, θα πρέπει να δοθεί πρόσβαση στους επαγγελματίες υγείας σε δεδομένα ασθενών. Δεύτερον, θα πρέπει να συνδεθούν οι προσωπικές πληροφορίες υγείας με τεκμηριωμένες πηγές για να βεβαιωθούμε πως οι ασθενείς λαμβάνουν την καλύτερη θεραπεία. Και τρίτον, όπως προανέφερα, εμπλέκετε τους ασθενείς στα θέματα υγείας τους με ηλεκτρονική πρόσβαση στα δεδομένα τους.
Έτσι, πιστεύω πως η Οδοντιατρική βρίσκεται λίγο πίσω στις εξελίξεις, αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητα αρνητικό. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να περιμένουμε κύματα ασθενών να καταφθάσουν στα ιατρεία μας και να απαιτούν το ίδιο είδος πρόσβασης σε οδοντιατρικά αρχεία που διαθέτουν σε ιατρικά αρχεία.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πιστεύετε πως οι ασθενείς που διαθέτουν πρόσβαση σε ένα ηλεκτρονικό αρχείο υγείας θα ασκήσουν κάποια επίδραση στη σχέση ενός συγκεκριμένου ασθενή με ένα συγκεκριμένο επαγγελματία υγείας; Θα κινητοποιούσε αυτό περισσότερο τους ασθενείς;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Θεωρητικά, η κινητικότητα των ασθενών θα βελτιωθεί με την εύκολη πρόσβαση στα δεδομένα υγείας. Φυσικά, όμως, θα πρέπει να εξετάσουμε αυτήν την άποψη ρωτώντας αν και σε ποιο βαθμό, η δυσκολία κι η προσπάθεια λήψης αρχείων επηρεάζει την απόφαση ενός ασθενή να μετακινηθεί άμεσα σε άλλο οδοντίατρο. Τυπικά, αν οι ασθενείς είναι δυσαρεστημένοι με τον οδοντίατρό τους, τον εγκαταλείπουν. Πιθανόν αυτό θα είναι λίγο ευκολότερο για αυτούς αν δε χρειάζεται να ανησυχούν για τη λήψη των ακτινογραφιών τους ή συγκεκριμένων τμημάτων των αρχείων τους στο νέο τους οδοντίατρο. Όμως, ποτέ δεν αισθάνθηκα πραγματικά πως οι ασθενείς με τους οποίους συζητούσα που άλλαζαν οδοντίατρο θεωρούσαν ανασταλτικό παράγοντα το γεγονός πως θα χρειάζονταν ένα αντίγραφο των τελευταίων ακτινογραφιών τους, για παράδειγμα. Έτσι, πιστεύω πως η συνολική επίδραση θα είναι μικρή.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Μπορεί να πιστεύετε πως αποτελεί ένα σημαντικό ερώτημα, αλλά θα ήταν ευκολότερο για έναν ασθενή να εξετάζεται ανεξάρτητα από έναν οδοντίατρο και έναν υγιεινολόγο;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Πιστεύω πως θα μπορούσε αν ο υγιεινολόγος διέθετε πρόσβαση στα αρχεία του και θα είχε να κάνει λιγότερη δουλειά κατά τη συλλογή των δεδομένων. Πιθανόν θα διευκόλυνε αυτό το στάδιο, αλλά πιστεύω πως αυτή η δυνατότητα θα βελτίωνε τη συνολική αποτελεσματικότητα του συστήματος παροχής οδοντιατρικής θεραπείας. Σήμερα, αφιερώνουμε πολύ χρόνο ντουμπλάροντας δεδομένα που βρίσκονται ήδη κάπου στο σύστημα. Επίσης, πιστεύω πως με αυτήν την πιο ξεκάθαρη πρόσβαση θα εστιάσουμε ευελπιστώ σε πιο σημαντικά πράγματα και θα ξεκινήσουμε από πληροφορίες που βρίσκονται ήδη εκεί. Μπορούμε να τις αναβαθμίσουμε, να τις επιβεβαιώσουμε, αλλά δεν θα χρειάζεται να αφιερώσουμε 25 λεπτά για την ανασκόπηση ολόκληρου του ιστορικού από την αρχή.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποιες πιστεύετε πως θα είναι οι πρακτικές εφαρμογές των σύγχρονων τάσεων σε ένα χρονικό ορίζοντα 5-10 ετών από σήμερα;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Συζητήσαμε την επίδραση των ΕΤ και τι σημαίνουν για τους οδοντιάτρους και τους ασθενείς. Ελπίζω να έρθει σύντομα η μέρα εκείνη όπου οι υπολογιστές θα συμβάλλουν στην ενημέρωση των οδοντιάτρων και την αναβάθμιση των υπηρεσιών τους περισσότερο σε σχέση με σήμερα. Σήμερα, οι υπολογιστές δε βοηθούν ιδιαίτερα, κατά τη γνώμη μου, επειδή ο οδοντίατρος χρειάζεται να κάνει όλη τη δουλειά. Για να αναβαθμιστείτε σε ένα ζήτημα ή να εξετάσετε ένα κλινικό ερώτημα, θα πρέπει να καθίσετε σε έναν υπολογιστή, να ψάξετε στο Medline ή το Google ή να στείλετε ένα μήνυμα σε μία λίστα συζήτησης στο Διαδίκτυο. Ελπίζω οι υπολογιστές να μπορούν να πραγματοποιήσουν περισσότερες από αυτές τις εργασίες για εμάς. Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να ενημερώνετε τον υπολογιστή για το ζήτημα που σας ενδιαφέρει και να αναζητά πληροφορίες για εσάς. Αυτή η μορφή λήψης πληροφοριών δεν είναι δύσκολη για έναν υπολογιστή.
Αυτό που είναι δύσκολο είναι η διαλογή των πληροφοριών. Θα πρέπει να διαχωρίζουμε τις έγκυρες από τις μη έγκυρες πληροφορίες. Αυτή είναι μία δουλειά για την οποία οι οδοντίατροι είμαστε καταρτισμένοι και δεν υπάρχει λόγος να μην το κάνουμε πράξη. Επίσης, για οδοντιατρεία, σημαίνει πως θα πρέπει να αναπτυχθεί σημαντικά η αξιοπιστία που θα καταδεικνύουμε προς τους υπολογιστές. Ένα στοιχείο που θα πρέπει να αναγνωρίσουμε είναι πως οι οδοντίατροι αποτελούν τους κύριους παρόχους πληροφοριών για τις επιχειρήσεις τους. Είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση όλων των τεχνολογιών ενημέρωσης, είτε τις αναλαμβάνουν μόνοι τους είτε τις αναλαμβάνουν εταιρείες. Όμως, οι περισσότεροι οδοντίατροι δεν διαθέτουν την απαραίτητη εκπαίδευση σε αυτόν τον τομέα και ο αριθμός των οδοντιατρικών σχολών που παρέχουν αυτήν την εκπαίδευση είναι σχετικά μικρός.