DT News - Greece - Η παρακολούθηση των ασθενών αποτελεί υποχρέωση του οδοντιάτρου

omnipress

Πεμ. 6 Φεβρουαρίου 2014

Ο καρκίνος του στόματος θέτει μία σταθερή πρόκληση για τους οδοντιάτρους παγκοσμίως. Στο παγκόσμιο ετήσιο συνέδριο της FDI στο Χονγκ Κονγκ, ο Συντάκτης του DTI D.Zimmermann είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει με τον καθηγητή N.Johnson του Πανεπιστημίου του Southport, στην Αυστραλία, σχετικά με τη νόσο και τις νέες μεθόδους αναγνώρισης και θεραπείας.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Ο καρκίνος του στόματος φαίνεται πως αυξάνεται σε παγκόσμια κλίμακα, παρά τις καμπάνιες ενημέρωσης από οδοντιατρικούς οργανισμούς όπως η FDI. Κινδυνεύουμε να χάσουμε τη μάχη έναντι της νόσου;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Υπάρχουν ορισμένα καλά νέα. Σε χώρες που είχαν τη φήμη πολύ υψηλών ποσοστών καρκίνου του στόματος, όπως μέρη της Γαλλίας, η Ινδία και η Σρι Λάνκα, το ποσοστό καρκίνου του στόματος από αλκοόλ και καπνό μειώνονται. Το ίδιο ισχύει και για τις ΗΠΑ, το μεγαλύτερο μέρος της Δ.Ευρώπης και την Αυστραλία. Εκεί τα ποσοστά μειώνονται από χαμηλότερη βάση.
Σε αυτές τις χώρες ή πληθυσμούς με παραδοσιακά υψηλά ποσοστά, ωστόσο, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από τη νόσο. Σε τμήματα της Α.Ευρώπης και τις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες, τα ποσοστά του καρκίνου του στόματος αυξάνονται, λόγω της υψηλής κατανάλωσης καπνού, την κατάχρηση αλκοόλ και την κακή διατροφή.
Τα άλλα κακά νέα είναι πως η επίπτωση καρκίνων του στοματοφάρυγγα(σε αντίθεση με τα χείλη και το στόμα) αυξάνεται επίσης παγκοσμίως.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ο HPV έχει αναγνωριστεί ως αυξανόμενος παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του στόματος. Ποιο ρόλο παίζει η σεξουαλική μετάδοση του ιού στην ανάπτυξη της νόσου σε σχέση με πιο συνήθεις παράγοντες κινδύνου όπως το κάπνισμα ή η κατανάλωση αλκοόλ;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ορισμένοι τύποι του HPV σχετίζονται με καρκίνους της ανώτερης αναπνευστικής οδού, ειδικά των αμυγδαλών και της βάσης της γλώσσας, αντί για το ίδιο το στόμα. Πρόκειται για τους ίδιους ιούς που προκαλούν καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας και τα γεννητικά όργανα. Πιστεύεται γενικά πως εμπλέκεται η σεξουαλική μετάδοση. Τα στοιχεία είναι σε σημαντικό βαθμό περιστασιακά. Αυτό σημαίνει, αυτά τα καρκινώματα είναι συνηθέστερα μεταξύ νεαρών ενηλίκων και υπάρχει συσχέτιση με τον αριθμό των σεξουαλικών συντρόφων.
Ευτυχώς-αν αυτή είναι μία κατάλληλη λέξη-αυτά τα καρκινώματα είναι πιο ευαίσθητα στην ακτινοθεραπεία και τα ποσοστά επιβίωσης/θεραπευτικά αποτελέσματα είναι καλύτερα σε σχέση με τα περισσότερα καρκινώματα κεφαλής και τραχήλου.
Για την τελευταία δεκαετία, υπάρχουν εκτεταμένα προγράμματα ανοσοποίησης έναντι αυτών των συγκεκριμένων ιών που πραγματοποιούνται σε νεαρές γυναίκες σε πολλές χώρες. Έχουν στόχο την πρόληψη του καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας. Θα είναι πολύ ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε, σε άλλα 20 χρόνια από σήμερα, αν αυτό είχε μία επίδραση στον καρκίνο της ανώτερης αναπνευστικής οδού. Ευτυχώς, αρχίζουμε να βλέπουμε αγόρια να περιλαμβάνονται στα προγράμματα ανοσοποίησης σε ορισμένες χώρες.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ορισμένες μορφές καρκίνου του στόματος έχουν ποσοστό επιβίωσης μόνο 50%. Τι καθιστά τόσο δύσκολο ένα πιο επιτυχημένο θεραπευτικό αποτέλεσμα;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η μέση πενταετής επιβίωση καρκίνου του στόματος κυμαίνεται μεταξύ 40 και 50% για δεκαετίες στις περισσότερες χώρες. Σε εξειδικευμένα θεραπευτικά κέντρα με μεγάλο αριθμό ασθενών, οι ασθενείς έχουν καλύτερα αποτελέσματα όσον αφορά την επιβίωση και την ποιότητα ζωής/ελαχιστοποίηση των αναπηριών και των ανεπιθύμητων ενεργειών. Οι κύριοι λόγοι που δε βελτιώνονται τα ποσοστά αυτά είναι επειδή πολλά περιστατικά διαγιγνώσκονται σε προχωρημένο στάδιο και /ή οι ασθενείς εμφανίζουν και άλλα επιβαρυντικά νοσήματα όπως καρδιαγγειακές νόσους ή καρκίνο σε άλλα σημεία του σώματος.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Οι οδοντίατροι μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην αναγνώριση πρώιμων σημείων καρκίνου του στόματος. Είναι το οδοντιατρικό επάγγελμα επαρκώς προετοιμασμένο για αυτό το ρόλο;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Φυσικά δεν μπορούμε να κάνουμε γενικεύσεις. Πολλοί οδοντίατροι παρακολουθούν άριστα τους ασθενείς τους. Αυτό είναι πράγματι το καθήκον μας. Μπορεί να ονομαστεί ευκαιριακή εξέταση. Πολλοί διεθνείς οδοντιατρικοί οργανισμοί, όπως η FDI, προάγουν μία τέτοια συμπεριφορά. Υπάρχουν άριστα εκπαιδευτικά προγράμματα για τον εντοπισμό ασθενών και βλαβών σε κίνδυνο. Αυτό θα πρέπει να συνδυάζεται με υποστήριξη από τους οδοντιάτρους για την πρόληψη/διακοπή του καπνίσματος, μετριασμό της κατανάλωσης αλκοόλ, προαγωγή της υγιούς διατροφής και καλή υγιεινή(στοματική και σεξουαλική) για όλους τους ασθενείς.
Από την άλλη πλευρά, η συχνότητα δυνητικά κακοήθων διαταραχών και φυσικά του καρκίνου του στόματος, είναι χαμηλή σε πολλές χώρες κι έτσι η διατήρηση ενός υψηλού επιπέδου ενημέρωσης και ενδιαφέροντος μεταξύ των γενικών οδοντιάτρων είναι δύσκολη. Ορισμένοι αποθαρρύνονται επειδή η εξέταση του καρκίνου μπορεί να μην αποτελεί μία αναγνωρίσιμη δραστηριότητα.
Στο Ν.Ασία και άλλες μεταναστευτικές χώρες, οι δυνητικά κακοήθεις στοματικές διαταραχές είναι συνήθεις και παρατηρείται αυξημένη δραστηριότητα των οδοντιάτρων και του κοινού σε αυτά τα μέρη του κόσμου. Πρόσφατα, μία μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cancer Research πρότεινε μία μέθοδο θεραπείας με την αναστολή μίας πρωτεΐνης που παίζει σημαντικό ρόλο στην εξάπλωσηκαι την υποτροπή του καρκίνου του στόματος.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια είναι η άποψή σας για τη συγκεκριμένη έρευνα και υπάρχουν κι άλλες υποσχόμενες θεραπευτικές προσεγγίσεις;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Υπάρχουν πολλές βιοχημικές/μοριακές οδοί που εμπλέκονται στον κυτταρικό πολλαπλασιασμό, την ωρίμανση, τη μετανάστευση και τη μετάσταση και τον θάνατο κυττάρων στους ιστούς. Πολλές είναι στόχοι ερευνών και διαχείρισης. Ορισμένες θα αποδειχθούν άσχετες-στην καλύτερη περίπτωση επιφαινόμενα. Η παρέμβαση σε ορισμένες οδούς θα επηρεάσει επίσης τους φυσιολογικούς ιστούς, ειδικά αν αντιπροσωπεύουν την ενίσχυση οδών που αποτελούν μέρος φυσιολογικών κυτταρικών ελέγχων.
Ενδιαφέρον στη συγκεκριμένη έρευνα είναι το γεγονός πως γίνεται μία προσπάθεια κατανόησης οδών που είναι σημαντικές για τα βλαστοκύτταρα-που παρέχουν τη βάση για την ανανέωση των κυτταρικών πληθυσμών. Αυτή τη στιγμή, οι παρατηρήσεις σε αυτήν την οδό σε ανθρώπινα καρκινώματα διερευνώνται σε πειραματόζωα. Προέρχεται κατά κάποιο τρόπο από μελέτες σε ανθρώπους, παρόλο που υπάρχουν πολλές μελέτες σε ανθρώπους για άλλες βιολογικές θεραπείες για καρκίνο του στόματος και άλλων περιοχών. Βασικά, αποτελεί την έρευνα του μέλλοντος.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Υπάρχουν διάφορα συστήματα εξέτασης του καρκίνου του στόματος στην αγορά αλλά η διείσδυσή τους στα οδοντιατρεία είναι χαμηλή. Γιατί συμβαίνει αυτό;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Για τον καρκίνο και δυνητικά κακοήθεις διαταραχές, στο ίδιο το στόμα, η άμεση επισκόπηση και ψηλάφηση, ακολουθούμενη από παραπομπή ή βιοψία, αποτελεί την καλύτερη προσέγγιση. Συμπληρωματικές εξεταστικές δοκιμασίες δεν έχουν αποδειχθεί χρήσιμες πέρα από αυτό και η εμπορευματοποίησή τους μπορεί να είναι αντιπαραγωγική.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Έχετε ήδη αναφέρει τη Γενετική. Ποιο ρόλο θα παίξει στην αξιολόγηση του καρκίνου του στόματος στο μέλλον;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο καρκίνος αποτελεί φυσικά ένα γενετικό νόσημα. Υπάρχει ένα μικρό μέρος γενετικά κληρονομούμενης ευπάθειας, όχι όμως τόσο σημαντικής όπως στον καρκίνο του μαστού, για παράδειγμα. Υπάρχει ένα μεγάλο μέρος επίκτητης γενετικής ανωμαλίας, που αποκαλύπτεται σταδιακά. Έτσι, η γενετική εξέταση έχει μεγάλη σημασία, πιθανόν για την ευπάθεια, περισσότερο για πρώιμες αλλαγές στους ιστούς κατά την καρκινογένεση, τα οποία μπορεί να ανιχνευθούν και με τη βοήθεια σάλιου ή αίματος.
Ωστόσο, κάθε καρκίνος αποτελεί ένα μοναδικό βιολογικό γεγονός σε κάθε άτομο. Η ανίχνευση του εύρους των γενετικών ανωμαλιών στον κάθε ασθενή και η στόχευση αυτών με συγκεκριμένα φάρμακα ή με γονιδιακή θεραπεία ή ανοσοθεραπεία είναι μία συναρπαστική προοπτική, καθώς βρισκόμαστε στην εποχή της εξατομικευμένης Ιατρικής.
Η εκτεταμένη χειρουργική θεραπεία, χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία δεν έχουν επιφέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα μέχρι σήμερα. Το μέλλον έγκειται στην εξατομικευμένη βιοθεραπεία. Για τον κόσμο, το μέλλον θα πρέπει να είναι η πρωτογενής πρόληψη.

Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σας.

Μία συνέντευξη με τον καθηγητή N.Johnson, Αυστραλία

Αναδημοσίευση από το περιοδικό DTI Asia Pacific Edition, Vol.10-No.9