DT News - Greece - Η παρακολούθηση των ασθενών αποτελεί καθήκον του οδοντιάτρου

omnipress

Τετ. 3 Απριλίου 2013

Μία συνέντευξη με τον καθηγητή N. Johnson, Αυστραλία Ο καρκίνος του στόματος αποτελεί μία συνεχιζόμενη πρόκληση για τους οδοντιάτρους παγκοσμίως. Στο Ετήσιο Παγκόσμιο Συνέδριο της FDI στο Hong Kong, ο Συντάκτης του DTI D. Zimmermann είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει με τον καθηγητή Ν. Johnson από την Οδοντιατρική Σχολή του Γκρίφιθ στην Αυστραλία, σχετικά με τη νόσο και τις νέες μεθόδους αναγνώρισης και θεραπείας.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Τα ποσοστά του καρκίνου του στόματος φαίνεται να αυξάνονται σε παγκόσμια κλίμακα, παρά τις ενημερωτικές καμπάνιες οργανισμών όπως η FDI. Κινδυνεύουμε να χάσουμε τη μάχη έναντι της νόσου;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Υπάρχουν και μερικά καλά νέα. Σε χώρες που είχαν για χρόνια τη φήμη πολύ υψηλών ποσοστών καρκίνου του στόματος, όπως περιοχές της Γαλλίας, η Ινδία και η Σρι Λάνκα, τα ποσοστά καρκίνων από αλκοόλ και κάπνισμα μειώνονται. Το ίδιο ισχύει και για τις ΗΠΑ, τις περισσότερες χώρες της Δ. Ευρώπης και την Αυστραλία. Εδώ τα ποσοστά πέφτουν σε μικρότερο βαθμό.
Στις χώρες ή τους πληθυσμούς με παραδοσιακά υψηλά ποσοστά, ωστόσο, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από καρκίνο του στόματος. Σε μέρη της Α. Ευρώπης και πρώην σοβιετικά κράτη, τα ποσοστά αυξάνονται, κατά τη γνώμη μας, λόγω της υψηλής κατανάλωσης καπνού, της κατάχρησης αλκοόλ και κακής διατροφής.
Τα άλλα κακά νέα είναι πως η επίπτωση των καρκινωμάτων του στοματοφάρυγγα (σε αντίθεση με το χείλος και τη στοματική κοιλότητα) αυξάνονται επίσης παγκοσμίως.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ο HPV έχει αναγνωριστεί ως παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του στόματος. Ποιο ρόλο παίζει η σεξουαλική μετάδοση του ιού στην ανάπτυξη της νόσου σε σχέση με πιο γνωστούς παράγοντες κινδύνου όπως το κάπνισμα ή η κατανάλωση αλκοόλ;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ορισμένοι τύποι του ιού σχετίζονται με καρκινώματα της ανώτερης αναπνευστικής οδού, ειδικά των αμυγδαλών και της βάσης της γλώσσας, αντί για την ίδια τη στοματική κοιλότητα. Αυτοί είναι οι ίδιοι τύποι που γνωρίζουμε πως προκαλούν καρκινώματα στον τράχηλο της μήτρας, το πέος και το αιδοίο. Πιστεύεται γενικά πως εμπλέκεται η σεξουαλική μετάδοση. Τα στοιχεία είναι ευρέως περιστασιακά. Δηλαδή, αυτά τα καρκινώματα είναι πολύ πιο συχνά μεταξύ νεαρών ενηλίκων και υπάρχει συσχετισμός με τον αριθμό των σεξουαλικών συντρόφων.
Ευτυχώς-αυτή είναι μία κατάλληλη λέξη-αυτά τα καρκινώματα είναι πιο ευαίσθητα στην ακτινοθεραπεία και τα ποσοστά επιβίωσης/θεραπευτικό αποτέλεσμα είναι καλύτερα σε σχέση με τα περισσότερα καρκινώματα της κεφαλής και του τραχήλου.
Την τελευταία δεκαετία, έχουν αναπτυχθεί εκτεταμένα προγράμματα ανοσοποίησης έναντι των συγκεκριμένων τύπων του ιού σε κοπέλες σε πολλές χώρες. Σκοπός είναι η πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Θα είναι πολύ ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε τα επόμενα 20 χρόνια περίπου, αν αυτό είχε μία επίδραση στα καρκινώματα της ανώτερης αναπνευστικής οδού. Ευτυχώς, αρχίζουμε να βλέπουμε και νεαρούς άνδρες να συμπεριλαμβάνονται στα συγκεκριμένα προγράμματα σε ορισμένες χώρες.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ορισμένες μορφές του καρκίνου του στόματος έχουν ποσοστό επιβίωσης μόνο 50%. Τι καθιστά τόσο δύσκολη την επίτευξη ενός καλύτερου θεραπευτικού αποτελέσματος;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης μετά τη διάγνωση του καρκίνου του στόματος κυμαινόταν μεταξύ 40 και 50% για δεκαετίες στις περισσότερες χώρες. Σε μεγάλα εξειδικευμένα κέντρα, οι ασθενείς πράγματι εμφανίζουν καλύτερα αποτελέσματα, όσον αφορά τη μακροπρόθεσμη επιβίωση και την ποιότητα ζωής/ελαχιστοποίηση της αναπηρίας και των παρενεργειών. Οι κύριοι λόγοι που δεν υπάρχει περαιτέρω βελτίωση είναι επειδή πολλά περιστατικά διαγιγνώσκονται και θεραπεύονται σε τόσο προχωρημένο στάδιο και/ή οι ασθενείς εμφανίζουν άλλα σοβαρά προβλήματα όπως νοσήματα του καρδιαγγειακού συστήματος ή καρκινώματα σε άλλες περιοχές.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Οι οδοντίατροι μπορεί να παίξουν σημαντικό ρόλο στην αναγνώριση πρόωρων σημείων και συμπτωμάτων καρκίνου του στόματος. Είναι το οδοντιατρικό επάγγελμα επαρκώς προετοιμασμένο για αυτό το ρόλο;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Φυσικά, δεν μπορούμε να γενικεύουμε. Πολλοί οδοντίατροι πραγματοποιούν άριστη παρακολούθηση κάθε ασθενή. Αυτό είναι πράγματι το καθήκον μας. Μπορεί να χαρακτηριστεί ευκαιριακή παρακολούθηση. Πολλοί εθνικοί οδοντιατρικοί οργανισμοί και η FDI, προάγουν συστηματικά αυτή την αντιμετώπιση. Υπάρχουν πολλά άριστα εκπαιδευτικά προγράμματα για τον εντοπισμό ασθενών και βλαβών που κρίνονται επισφαλή. Αυτό θα πρέπει να συνδυάζεται με υποστήριξη από τους οδοντιάτρους για πρόληψη/διακοπή του καπνίσματος, μετριασμό της κατανάλωσης αλκοόλ, προώθηση της υγιεινής διατροφής και καλής υγιεινής (στοματικής και σεξουαλικής) για όλους τους ασθενείς.
Από την άλλη πλευρά, η συχνότητα δυνητικά κακοήθων διαταραχών και σίγουρα ορισμένων εμφανών καρκίνων του στόματος, είναι χαμηλή σε πολλές χώρες, κι έτσι η διατήρηση υψηλού επιπέδου εγρήγορσης και ενδιαφέροντος μεταξύ των γενικών οδοντιάτρων είναι δύσκολη. Ορισμένοι αποθαρρύνονται επειδή η εξέταση για καρκίνο του στόματος δεν αποτελεί μία ανταποδοτική δραστηριότητα.
Στη Ν. Ασία και τις αποικιακές κοινότητες που προέρχονται από εκεί, οι δυνητικά κακοήθεις στοματικές διαταραχές είναι συνήθεις και παρατηρείται έντονη δραστηριότητα των επαγγελματιών υγείας και του κοινού σε αυτά τα μέρη. Πρόσφατα σε μία μελέτη προτάθηκε μία μέθοδος θεραπείας με αναστολή μίας πρωτεΐνης που παίζει σημαντικό ρόλο στη διάδοση και την επανεμφάνιση του καρκίνου του στόματος.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποιες είναι οι απόψεις σας για τη συγκεκριμένη έρευνα και ποιες είναι άλλες υποσχόμενες θεραπευτικές προσεγγίσεις;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Υπάρχουν πολλές βιοχημικές/μοριακές οδοί εμπλέκονται στην κυτταρική διαίρεση, ωρίμανση, μετανάστευση και μετάσταση και θάνατο μέσα στους ιστούς. Πολλοί είναι οι στόχοι των ερευνών και της διαχείρισης. Ορισμένοι θα αποδειχθούν άσχετοι-ή στην καλύτερη περίπτωση επιφαινόμενα. Η παρέμβαση σε ορισμένους θα επηρεάσει επίσης τους φυσιολογικούς ιστούς, ειδικά αν αντιπροσωπεύουν την επαγωγή ορισμένων οδών που αποτελούν μέρος φυσιολογικών κυτταρικών ελέγχων.
Μία ελκυστική ιδέα της συγκεκριμένης εργασίας είναι πως επιχειρεί την κατανόηση οδών που είναι σημαντικές για τα βλαστοκύτταρα-που παρέχουν τη βάση για τη συνεχή ανανέωση των κυτταρικών πληθυσμών. Αυτή τη στιγμή, οι παρατηρήσεις σχετικά με αυτήν την οδό στα ανθρώπινα καρκινώματα έχει διερευνηθεί σε πειραματόζωα. Προέρχεται κατά κάποιο τρόπο από δοκιμαστικές θεραπείες σε ανθρώπους, παρόλο που υπάρχουν πολλές μελέτες σε ανθρώπους για άλλες θεωρούμενες βιολογικές θεραπείες για καρκίνο του στόματος και όχι μόνο. Κατά βάση, έτσι εξελίσσονται αυτές οι εργασίες.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Υπάρχουν διάφορα συστήματα εξέτασης καρκίνου στην αγορά αλλά η ανταπόκριση των οδοντιάτρων είναι ακόμη πολύ χαμηλή. Γιατί πιστεύετε πως συμβαίνει αυτό;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Για τα καρκινώματα, καθώς και για δυνητικά κακοήθεις διαταραχές, στο ίδιο το στόμα, η άμεση οπτική επισκόπηση και ψηλάφηση, ακολουθούμενη από παραπομπή ή βιοψία, είναι η καλύτερη προσέγγιση. Συμπληρωματικές εξετάσεις δεν έχουν αποδειχθεί χρήσιμες πέρα από αυτό και η εμπορευματοποίηση μπορεί να είναι αντιπαραγωγική.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Έχετε ήδη αναφέρει τη Γενετική. Ποιο ρόλο θα παίξει στην αξιολόγηση του καρκίνου του στόματος στο μέλλον;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο καρκίνος αποτελεί μία γενετική νόσο. Υπάρχει ένα μικρό ποσοστό κληρονομούμενης γενετικής ευπάθειας, όχι το ίδιο σημαντική όσο στον καρκίνο του μαστού, για παράδειγμα. Υπάρχει μεγάλη συμμετοχή επίκτητης γενετικής ανωμαλίας, που σταδιακά διευκρινίζεται. Έτσι η γενετική δοκιμασία έχει αυξανόμενη σημασία, πιθανόν για την ευπάθεια, περισσότερο όμως για μεταβολές στον ιστό κατά την καρκινογένεση, που είναι πιθανό να ανιχνευθεί στο σάλιο ή το αίμα.
Ωστόσο, κάθε καρκίνωμα αποτελεί ένα μοναδικό βιολογικό γεγονός σε κάθε άτομο. Η ανίχνευση του εύρους των γενετικών ανωμαλιών σε κάθε ασθενή και η στοχοποίησή τους με συγκεκριμένα φάρμακα ή η γονιδιακή ή ανοσολογική θεραπεία είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες: βρισκόμαστε στην εποχή της εξατομικευμένης ιατρικής θεραπείας.
Η εκτεταμένη χειρουργική θεραπεία, ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία δεν έχουν φέρει τα βελτιωμένα αποτελέσματα που περιμέναμε. Για τους ασθενείς, το μέλλον θα αφορά εξατομικευμένες βιοθεραπείες. Για τον κόσμο, το μέλλον θα πρέπει να εστιάζεται κυρίως στην πρόληψη.